Skip to main content
BooksSpiegeloog 404: ExperienceTabula Rasa

Tabula Rasa: Het Water Komt

By May 22, 2020May 23rd, 2020No Comments

Het water komt is een open brief van Rutger Bregman aan alle burgers van Nederland. De brief lijkt goed aan te sluiten bij het bekende boek van de historicus De meeste mensen deugen, waarin hij in een reis door de geschiedenis beschrijft dat de mens van nature goed is en samen moet werken om uitdagingen in de toekomst aan te kunnen. Een van die uitdagingen, is de klimaatcrisis. In zijn brief koppelt Bregman het verhaal van Johan van Veen, het brein achter de deltawerken in Nederland, aan de huidige klimaatproblemen. Hij schakelt tussen een verslag van de watersnoodramp in 1953, inclusief Johans rol daarin, en waarschuwingen van hedendaagse klimaatwetenschappers. 

Johan van Veen noemde zichzelf dr. Cassandra, waarmee hij verwees naar de val van Troje. Cassandra was een Griekse prinses die iedereen vertelde dat Troje zou vallen. Er was echter niemand die haar geloofde. Johan had een vergelijkbare ervaring in dienst bij de Rijkswaterstaat van Nederland. Hij voorspelde namelijk al enige tijd voor de watersnoodramp dat de dijken spoedig door zouden gaan breken. Hij schreef een rapport over de gevaren die de slechte staat van de Zeeuwse dijken met zich meebracht en vreesde dat deze het zouden begeven. Toen dr. Cassandra in 1948 zijn rapport aan zijn baas, de directeur van de Rijkswaterstaat, presenteerde, werd hij echter niet geloofd. Het rapport werd in de kast weggelegd. Omdat er niets aan de dijken werd gedaan, bleef hun staat alleen maar verergeren. Dr. Cassandra had nog voor de watersnoodramp in 1953 plaatsvond het deltaplan, een ambitieus plan om de riviermonden af te sluiten met gigantische dammen, klaarliggen. Helaas moest de ramp zelf eerst plaatsvinden voordat de overheid overging tot de daadwerkelijke uitvoering van het plan. 

Bregman lijkt in zijn brief wetenschappers van Nederlandse universiteiten als een soort hedendaagse dr. Cassandra’s te schetsen. Hij vertelt hoe zij alle Nederlanders proberen te waarschuwen voor de stijging van de zeespiegel en het gevaar dat deze stijging voor ons lage land vormt. Als er niet snel drastischere maatregelen worden genomen om de stijging te voorkomen, dan is het water straks niet meer te houden en loopt een groot deel van Nederland onder, waarschuwen de wetenschappers. Het doel van Bergmans brief is dan ook om Nederlanders de gevaren van de klimaatcrisis in te laten zien en te zorgen dat zij niet meer alleen achteloos toekijken, zonder actie te ondernemen. Net zoals vroeger bij dr. Cassandra, zijn er namelijk nu ook niet veel mensen die de waarschuwingen serieus nemen. 

Hoewel het doel van de brief nobel is en het verhaal van dr. Cassandra interessant is om te lezen, vind ik dat de boodschap voor een wereldwijd probleem wel erg veel op Nederland gericht is. Bregman gebruikt bijvoorbeeld veel stereotypen om de Nederlandse cultuur te kenmerken. Zo spreekt hij van een landje van kruideniers waar je het hoofd niet boven het maaiveld uit moet steken en waar onbeleefdheid tot een kunst verheven is. Daarnaast lijkt hij ook een soort nationalistische trots op te willen wekken door uitgebreid te benadrukken hoe Nederlanders met de uitvoering van het deltaplan het ‘onmogelijke’ hebben gedaan. Ik denk niet dat deze cultuurverheerlijking nodig is om mensen te motiveren voor het klimaat te strijden. Het is natuurlijk waar dat de klimaatcrisis een grote impact op Nederland kan hebben door haar lage ligging. Daarnaast is het ook goed om mensen hier bewust van te maken. Maar kunnen Nederlanders niet beter leren over de mondiale problemen, en gemotiveerd worden om voor de hele planeet het klimaat te bestrijden? Klimaatverandering is een wereldwijd probleem dat zich zeker niet alleen tot Nederland beperkt. We zullen de klimaatcrisis dan ook gezamenlijk, met de hele wereld, moeten bestrijden. 

Ondanks de nadruk die Bregman in Het water komt op nationalisme legt, is de brief toch voor iedereen interessant om te lezen. Je leert over de Nederlandse geschiedenis en krijgt een idee van de dreiging die het water voor ons land blijft vormen. Bregman doet een dappere poging om met zijn brief de wereld te verbeteren. Ik denk dan ook dat we idealisten zoals hij – of realisten, zoals hij zichzelf noemt – hard nodig hebben om de wereld te verenigen en gezamenlijk de klimaatcrisis te bestrijden. Eén ding is namelijk duidelijk: het water komt. 

Het water komt is nu gratis verkrijgbaar als e-book of luisterboek.

Het water komt is een open brief van Rutger Bregman aan alle burgers van Nederland. De brief lijkt goed aan te sluiten bij het bekende boek van de historicus De meeste mensen deugen, waarin hij in een reis door de geschiedenis beschrijft dat de mens van nature goed is en samen moet werken om uitdagingen in de toekomst aan te kunnen. Een van die uitdagingen, is de klimaatcrisis. In zijn brief koppelt Bregman het verhaal van Johan van Veen, het brein achter de deltawerken in Nederland, aan de huidige klimaatproblemen. Hij schakelt tussen een verslag van de watersnoodramp in 1953, inclusief Johans rol daarin, en waarschuwingen van hedendaagse klimaatwetenschappers. 

Johan van Veen noemde zichzelf dr. Cassandra, waarmee hij verwees naar de val van Troje. Cassandra was een Griekse prinses die iedereen vertelde dat Troje zou vallen. Er was echter niemand die haar geloofde. Johan had een vergelijkbare ervaring in dienst bij de Rijkswaterstaat van Nederland. Hij voorspelde namelijk al enige tijd voor de watersnoodramp dat de dijken spoedig door zouden gaan breken. Hij schreef een rapport over de gevaren die de slechte staat van de Zeeuwse dijken met zich meebracht en vreesde dat deze het zouden begeven. Toen dr. Cassandra in 1948 zijn rapport aan zijn baas, de directeur van de Rijkswaterstaat, presenteerde, werd hij echter niet geloofd. Het rapport werd in de kast weggelegd. Omdat er niets aan de dijken werd gedaan, bleef hun staat alleen maar verergeren. Dr. Cassandra had nog voor de watersnoodramp in 1953 plaatsvond het deltaplan, een ambitieus plan om de riviermonden af te sluiten met gigantische dammen, klaarliggen. Helaas moest de ramp zelf eerst plaatsvinden voordat de overheid overging tot de daadwerkelijke uitvoering van het plan. 

Bregman lijkt in zijn brief wetenschappers van Nederlandse universiteiten als een soort hedendaagse dr. Cassandra’s te schetsen. Hij vertelt hoe zij alle Nederlanders proberen te waarschuwen voor de stijging van de zeespiegel en het gevaar dat deze stijging voor ons lage land vormt. Als er niet snel drastischere maatregelen worden genomen om de stijging te voorkomen, dan is het water straks niet meer te houden en loopt een groot deel van Nederland onder, waarschuwen de wetenschappers. Het doel van Bergmans brief is dan ook om Nederlanders de gevaren van de klimaatcrisis in te laten zien en te zorgen dat zij niet meer alleen achteloos toekijken, zonder actie te ondernemen. Net zoals vroeger bij dr. Cassandra, zijn er namelijk nu ook niet veel mensen die de waarschuwingen serieus nemen. 

Hoewel het doel van de brief nobel is en het verhaal van dr. Cassandra interessant is om te lezen, vind ik dat de boodschap voor een wereldwijd probleem wel erg veel op Nederland gericht is. Bregman gebruikt bijvoorbeeld veel stereotypen om de Nederlandse cultuur te kenmerken. Zo spreekt hij van een landje van kruideniers waar je het hoofd niet boven het maaiveld uit moet steken en waar onbeleefdheid tot een kunst verheven is. Daarnaast lijkt hij ook een soort nationalistische trots op te willen wekken door uitgebreid te benadrukken hoe Nederlanders met de uitvoering van het deltaplan het ‘onmogelijke’ hebben gedaan. Ik denk niet dat deze cultuurverheerlijking nodig is om mensen te motiveren voor het klimaat te strijden. Het is natuurlijk waar dat de klimaatcrisis een grote impact op Nederland kan hebben door haar lage ligging. Daarnaast is het ook goed om mensen hier bewust van te maken. Maar kunnen Nederlanders niet beter leren over de mondiale problemen, en gemotiveerd worden om voor de hele planeet het klimaat te bestrijden? Klimaatverandering is een wereldwijd probleem dat zich zeker niet alleen tot Nederland beperkt. We zullen de klimaatcrisis dan ook gezamenlijk, met de hele wereld, moeten bestrijden. 

Ondanks de nadruk die Bregman in Het water komt op nationalisme legt, is de brief toch voor iedereen interessant om te lezen. Je leert over de Nederlandse geschiedenis en krijgt een idee van de dreiging die het water voor ons land blijft vormen. Bregman doet een dappere poging om met zijn brief de wereld te verbeteren. Ik denk dan ook dat we idealisten zoals hij – of realisten, zoals hij zichzelf noemt – hard nodig hebben om de wereld te verenigen en gezamenlijk de klimaatcrisis te bestrijden. Eén ding is namelijk duidelijk: het water komt. 

Het water komt is nu gratis verkrijgbaar als e-book of luisterboek.

Julius Dullaert

Author Julius Dullaert

Julius Dullaert (1998) is a third year psychology student, interested in Social Psychology and Philosophy. He likes to write about society, memory and music.

More posts by Julius Dullaert